Bunkernummer |
|
Oud Bunkernummer |
|
Lokatie |
|
Toegankelijkheid |
Enkel het schietgat is vrij, toegang nog volledig afgesloten |
|
Aantal kamers |
2 onderling achteraan verbonden kamers, een koepel en een sas
|
|
Aantal schietgaten |
|
Type geschut |
|
Bijhorende vuurrichting |
|
Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- Een ruw stenen uiterlijk, beter gekend als een camouflage van het type Tyrolien Mamelonné.
- Origineel waarschijnlijk geverfd met een lichtgroene grondverf, daarna werden hier mogelijks nog groene en bruine kleurvlekken op aangebracht.
- De toegangsput voor het eigenlijke toegangssas was afgesloten met een metalen valluik van 0.90m x 0.80m.
- Het op die manier kleine overblijvende toegangsgat was extra afgesloten met een houten toegangsdeurtje van 1.00m x 1.20m (BXH). Of dit ooit heeft geklopt is nog zeer moeilijk te achterhalen omdat dit enkel wordt vermeld in het originele bestek maar voorlopig nergens ten velde kon worden bevestigd als ooit aanwezig geweest. Zelf heb ik daar mijn twijfels over.
- Het schietgat was afgesloten door een metalen valluik van 0.90m x 0.325m (BxH).
- Binnenin zat onder de koepel een valluikje.
- Onder dit luikje had je 8 klimijzers om de koepel te betreden.
- Voor men het eigenlijke toegangssas kon betreden diende men nog met stijgijzers (geen trap zoals in het bestek beschreven) 1.00m te dalen tot het niveau van de bunker.
- Vanuit de koepel vertrok 3.00m stemdragerbuis diameter 1" met op de uiteinden trechtervormige uiteindes.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers. (nutteloos in de commandokamer maar meestal toch aanwezig)
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur. Deze laatste was niet aanwezig in de commandokamer (de kamer zonder schietgat)
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- De bunker was vrij sterk ingewerkt in de helling van het terrein en diende zo weinig mogelijk af te steken tegen de rest van de omgeving, onder andere door de toegepaste camouflagekleuren. Het was zeker nooit de bedoeling de bunker te gaan accentueren of te laten opvallen in het landschap.
- Structuur.
- De bunker bevat twee achteraan verbonden kamers, een koepel en een sas.
- De kamer met het schietgat is een mitrailleurkamer, de kamer met de koepel was een commandokamer.
- Hij heeft echter maar in één kamer een schietgat dat bijkomend rugdekking zal gegeven hebben aan het meer zuidelijk gelegen bunkertje Mu6 op de voorlijn.
- Opmerkingen.
- Het is een bunker op de linker kant van Muntekouter die zowat tussen de voorlinie en de steunlinie gelegen is, vrij kort achter de voorlinie. Dit wil in dit geval zeggen dat hij vrij kort nabij Mu5 (130 m) en noordelijk van Mu6 (130 m) gelegen is.
- De combinatie van Mu5, Mu6 en Mu13 is praktisch identiek met deze van Be5, Be6 en Be4 op weerstandsnest Betsberg. Alleen heeft het 1-kamers commandobunkertje op Betsberg totaal geen koepel.
- Naast de standaard voorziene opstelling van een Maximmitrailleur was deze bunker ook voorzien om een Hotchkiss- of Coltmitrailleur te kunnen opstellen.
- Dit was een commandobunker, praktisch op de voorlijn van het weerstandsnest Muntekouter.
- Voor de bouw van de bunker werd een stuk grond onteigend van 1 are 87 ca van het perceel Baaigem unieke sectie kadastraal perceel 14. Dit was een klein perceeltje landbouwgrond dat letterlijk met zijn oostzijde de grens vormde van Baaigem met Munte. Ook het onteigende perceeltje voor Mu6 ligt letterlijk op de grens van deze 2 gemeentes. Het perceeltje heeft allicht nooit echt een apart geheel gevormd maar was samen met het perceel westelijk ervan, perceel 13, van dezelfde eigenaar.
- Toen deze onteigening plaats vond, was er nog geen sprake van het landbouwbedrijf dat nu zuidelijk van de bunker te vinden is en waarbij nu Mu6 praktisch zit ingewerkt. Dit dateert van nadien. Er was dan ook toen nog een sprake van de huidige oprit naar dit landbouwbedrijf die letterlijk ongeveer zal liggen waar de vroegere erfdienstbaarheden liepen.
- De erfdienstbaarheden naar Mu13 waren letterlijk een verderzetten van deze naar Mu6, komende van de onverharde landwegel tussen de verharde weg "Muntekouter" en de Hundelgemsesteenweg.
- Om verder te kunnen trekken vanaf Mu6 naar Mu13 werd tegen de grens van Baaigem met Munte op de percelen 14 en 15 de erfdienstbaarheden voorzien.
- Ten eerste was er tussen de 2 bunkers een permanente erfdienstbaarheid om de bunker Mu13 ten allen tijde te kunnen bereiken vanaf Mu6. Dit was een strook van 2 meter breed op enerzijds perceel Baaigem 15 over 62.5 meter en nog eens 51 meter op perceel Baaigem 14, voor beiden op de grens met perceel Munte 131.
- Deze stroken werden voor de bouw van de bunker voor een periode van 8 maanden uitgebreid tot een breedte van 5 meter om de bouw van de bunker Mu13 mogelijk te maken.
- De akte voor de onteigening bevatte dan ook bijkomend de erfdienstbaarheden over een strook van 51 meter.
- De akte hiervoor werd opgesteld op 16 april 1935 voor de prijs van 1700 BEF aan de familie Meirsschaut, een landbouwersfamilie uit Melle.
- De akte bevatte geen bijkomende clausules voor jaarlijkse intresten.
- Een tweede akte voor bijkomende erfdienstbaarheden op het perceel 15 over 62.5 meter werd nogmaals opgemaakt aan de Heer Henri Rutsaert, landbouwer te Baaigem, die ook op hetzelfde perceel al een eerste akte afhandelde voor de bunker Mu6.
- Deze 2e akte voor erfdienstbaarheden werd getekend voor akkoord op 13 februari 1935 voor 200 BEF.
- Ook deze akte bevatte geen bijkomende clausule voor jaarlijkse intresten.
- Op de akte voor de onteigening was in eerste instantie foutievelijk de prijs gezet horende bij de erfdienstbaarheden (200 BEF). Dit werd bij het opstellen van de akte voor de onteigening gewijzigd in 1700 BEF.
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Kadastraal verkregen de origineel onteigende percelen na de onteigening geen nieuwe kadastrale indexen. Merkwaardig genoeg zijn beide bunkers allicht tot op de dag van vandaag nog beiden staatseigendom. Het perceel 14 waar de bunker Mu13 werd van onteigend bestaat niet meer op zichzelf en is opgegaan in perceel13a dat alles zal bevatten behalve de bunker Mu13 zelf die nog altijd een apart kadastraal nummer 14a draagt (en dus nooit zal teruggekocht zijn).
- Ook het perceel 15 is ondertussen blijkbaar al meermaals van grenzen en opdelingen gewijzigd, allicht ook door de aanwezigheid van het huidige landbouwbedrijf. Het perceeltje waar de bunker Mu6 opstaat heeft een apart kadasternummer 15h gekregen en wat nu nog rest van het originele perceel 15 werd ondertussen perceel 15d en 15k. Ook de bunker Mu6 (nog volledig afgesloten) is allicht nooit officieel teruggekocht.
- De bunker Mu13 draagt geen directe sporen van strijd.
- De bunker is gedeeltelijk vrij. Het schietgat is vrij, het deurgat is nog volledig dichtgemetst.
- Ondanks dat er op Muntekouter vrij veel intacte bunkers qua ijzerwerk te vinden zijn, is dit niet het geval voor Mu13. Voor zover dit zichtbaar is via het schietgat, is deze doordat in elk geval ook zijn koepel werd verwijderd, de rest van het ijzerwerk aan de binnenzijde ook vrij grondig verwijderd.
- Toch blijft het zeker qua opbouw en uitzicht een uniek bunkertje op de linie.
- Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject F terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 62.128,10 Bef gekost hebben.
- Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 92.378,00 Bef hebben gelegen.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Routebeschrijving om deze bunker te vinden
|
- De bunker ligt op de linker kant van de Hundelgemsesteenweg als men komt van de kant van Baaigem.
- Deze bunker is het gemakkelijkst te bereiken als men via de Molenstraat de weg met naam Muntekouter neemt.
- Deze weg maakt een bocht naar rechts en draait daar uiteindelijk weg van de bunkerheuvel Muntekouter. In deze bocht gaat men rechtdoor de onverharde veldwegel in die doorloopt naar de Hundelgemsesteenweg.
- Volg de rand van de kouter achter de boerderij. Achter de boerderij zult u Mu6 kunnen zien.
- Ga nu verder rechtdoor het veld in en u komt automatisch bij Mu13 uit.
- De bunker ligt in feite in lijn tussen Mu6 en Mu17.
|
Voorstudie van dit commandobunkertje op praktisch de voorlijn van weerstandsnest Muntekouter.
Wel jammer dat men op dergelijke schetsen nooit andere bijkomende bunkers aanduidt of andere onderlinge verbanden verduidelijkt.
|
|
|
Detail bij dezelfde voorstudie. |
|
|
Onteigeningsschets zoals terug te vinden bij de kadastrale aktes voor deze bunker. Je kan duidelijk zien dat de erfdienstbaarheden in detail worden getekend, vertrekkend vanaf het perceeltje onteigend voor Mu6. |
|
|
Terreinschets zoals terug te vinden bij de bouwplannen. Het bijhorende perceel is dus nooit apart uitgezet geweest ten opzichte van de rest van de velden met een of andere vorm van omheining.
De enige begrenzing van het perceel zullen de grenspaaltjes geweest zijn.
Dit alles allicht om het bunkertje zo weinig mogelijk te accentueren ten opzichte van de rest van de velden er rond.
|
|
|
Origineel grondplan van deze commandobunker, vrij sterk vooraan in de voorlinie van Muntekouter.
Wat er nog te zien is in de commandokamer, de koepel en het vrij grote toegangssas, blijft voorlopig een mysterie.
Het feit dat het zicht door het schietgat al een sterk ontmantelde bunker oplevert, belooft wel niet veel goeds.
Jammer genoeg zijn bunkers die ooit een koepel hadden en hiervan werden ontdaan, in het algemeen ook vrij grondig van al het andere ijzerwerk ontdaan.
|
|
|
Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan toont een doorsnede doorheen het enige schietgat en de koepel.
|
|
|
Doorsnede CD bij bovenstaand grondplan toont dan op zijn beurt een dwarsdoorsnede doorheen de beide kamers. Ook ziet men duidelijk de koepel.
Wel blijf ik het merkwaardig vinden dat dit bunkertje geen schietgat heeft in de commandokamer maar dat men dan ook (zelfs in werkelijkheid uitgevoerd) achteraan deze kamers zonder schietgat een tabletje voorziet. Vooral als men weet dat dit tabletje enkel diende voor het opstellen van een kogelpers horende bij de Maximmitrailleur voor een schietgat dat er niet is...
|
|
|
Ruime kadasterschets anno 2015. Je ziet duidelijk hoe het bunkertje Mu13 (commandopost) centraal is opgesteld voor 4 a 5 andere naderbij gebouwde bunkers.
Links tegen de opgaande wegel, mitrailleurbunkertje Mu4. Zuidwestelijk de zware kanon-mitrailleurbunker Mu5, zuidelijk de mitrailleurbunker Mu6 en zuidoostelijk de mitrailleurbunker Mu7. Niet meer op de schets noordoostelijk ligt ook nog Mitrailleurbunkertje Mu8.
|
|
|
Kadastraal detail van Mu13. van het originele perceel 14 waarvan de bunker Mu13 ooit wed onteigend is geen sprake meer. Enkel de nog altijd niet overgekochte bunker Mu13 is nog kadastraal gekend op zijn betonnen grenzen als perceeltje 14a. Het originele perceel 13 en 14 zijn perceel 13a geworden.
|
|
|
Luchtfoto anno 2007 van een vrij kale Muntekouter. Zicht op alle bunkers gesitueerd rondom commandobunkertje Mu13. Van links naar rechts Mu4, Mu5, Mu6, Mu7 en Mu8. |
|
|
Mooie sfeerfoto anno 2000. Het bunkertje van de zuidoostkant gezien met op de achtergrond de kerk van Baaigem (Foto: Collectie De Muntenaar) |
|
|
Mu13 gezien vanaf de onverharde wegel tussen Muntekouter (verharde weg) en de Hundelgemsesteenweg. Men ziet de bunker nog centraal in het veld beperkt uitsteken. Mu6 ligt heden vlak tegen een vernieuwd landbouwbedrijf. Vroeger lag het bunkertje juist achter de ondertussen gesloopte oude stallen. Rechts nog Mu7. |
|
|
Eenzelfde zicht vanaf de Hundelgemsesteenweg. |
|
|
Mu13 vanaf Mu5 gezien. Op de achtergrond tegen de steenweg kan je zelfs nog het dak van Mu9 zien. De bunkers liggen hier letterlijk op een kluitje van elkaar. |
|
|
Vooraanzicht en linker zijkant. Op de linker kant van de voorzijde het enige schietgat. |
|
|
Detail van het schietgat. |
|
|
Binnenzicht door het enige schietgat. Het bunkertje is zo goed als zeker volledig ontmanteld. |
|
|
Vooraanzicht en rechter zijkant. |
|
|
Achterzijde met rechts de nog volledig dichtgemetste toegang. Het bunkertje heeft aan het schietgat geen oreillon maar wel een kleintje aan de toegang. |
|
|
Detail van de nog altijd dichtgemetst toegang. Op de linker bovenhoek ziet men nog een ingebijteld nummer 105.
Ik vermoed dat deze nummers komen van het opnieuw proberen verkopen van de bunkers in de jaren 50.
Ondanks dat dit bunkertje nog volledig dichtgemetst is en aan de binnenzijde zo goed als zeker volledig ontmanteld, blijft het als commandobunkertje zeker een fraai en uniek gevalletje. Qua opbouw heeft het zeker geen gelijken op de linie.
|
|
|
| |
|
|
.jpg)
